راز دلتنگی

راز دلتنگی ها

دل آدمی چون تنگ می شود این احساس تنگ و حقیر نمودن دل بدان معناست که یا کسی از دل بیرون رفته

است و لذا دل بھم آمده و کوچکتر شده است و یا یک فرد جدیدی به تازگی وارد شده که جای مناسبی در دل

فرد نمی یابد و بر جداره ھای دل می کوبد تا فراختر شود . این دو احساس تنگ دلی است که بر حسب دو

واقعه کاملاً متفاوت رخ می دھد : سرآغاز یک فراق یا وصال تازه !چه بسا کسی را بظاھر از دست می دھیم با

طلاق یا مرگ و یا قھری که زان پس بر دل ما وارد می شود و این یک نوع احساس تنگی دل است تا در دلمان

جای گیرد و دلمان را فراخ نماید. و گاه احساس دلتنگی حاصل آشنائی نوینی است که می خواھد بر دلمان وارد

شود ولی در دلمان جای نمی گیرد و لذا حتّی در حضورش ھم دلتنگی داریم . این نوعش شامل حال بسیاری از

زناشوئی و یا رابطه والدین و فرزندان می شود که در زیر یک سقف زندگی می کنند . و گاه کسی را ظاھر و

باطن از دست می دھیم و با خروجش از دلمان جداره ھای دل بھم می آید و احساس تنگی می کنیم . دل تنگی

اصولاً در اھل دلی زنده شدیدتر است و چه بسا آدمھائی که ھرگز چنین احساسی نمی یابند، زیرا کسی را

دوست نمی دارند .

و امّا تنگترین دلھا و دلتنگترین آدمھا کسانی ھستند که ھمه کسان و عزیزان و یاران خود را از دست و دل می

نھند و به مقام تفرید و تجرید می رسند و دلشان از ھر غیری پاک می شود تا آن یار ازلی وارد شود . تا قبل

از ورودش این انسانھا غرق در اشدّ دلتنگی می باشند زیرا در حالیکه دلشان به لحاظ قدرت محبّت ظرفیت کل

بشریّت را دارد . ولی کسی در آن نیست و خداوند بواسطه معرفت و جھادشان ھمه را از دل آنھا بیرون می کند

که لایق دوست داشتن جز خدا نیستند . این مرحله از سلوک عرفانی را دورۀ بکاح و کرب و اندوه می نامند که

سالک غرق در دریای حزن است و چه بسا شبانه روز در فراق یاران و عزیزان می گرید . تا آنگاه که آن

محبوب حقیقی و جاودانه در آید و وصال ابدی آغاز شود . و این واقعه مولّد عظیم ترین دل جھان است دلی به

ظرفیّت کل عالم ھستی که ھمه را دوست می دارد .

از کتاب " دایره المعارف عرفانی " استاد علی اکبر خانجانی - جلد سوم