تفاوت گناه و عذاب

تفاوت گناه و عذاب

در فرھنگ عامه و گاه حتی باور علما بسیاری از آن اعمالی که عذاب محسوب می شوند گناه پنداشته

شده اند. و این دالّ بر یک جھل و سوءتفاھم عظیم در معرفت دینی است که یکی از علل آن اینست که

اصلاً در حیات دنیا عذاب و اجری قائل نیستند و محاسبه و جزا را فقط مختص پس از مرگ و پس از قیامت

می دانند.

بطورکلی باید گفت که ھر آنچه که از انسان جاری می شود و یا بر او واقع می گردد یا نیک است یا بد و یا

عبث. یعنی یا اجر است یا جزاست و یا بیھوده است . اینھا جملگی معلول و محصول باطن ھر فردی است

یعنی مخلوق امیال و باورھا و عواطف و حالات درونی اوست. یعنی از کوزه ھمان برون تراود که در اوست

.

فاعل و عامل از صفات خداست و این بدان معناست که ھمه اعمال بشری از خداست و بشر در آن شریک

نیست ولی افکار و آرزوھا و برنامه ھائی که در سر دارد از خود انسان است و در قبالش مسئول می

باشد. یعنی بشر مسئول باطن خویش است و آنچه که در برون رخ می دھد نتیجه طبیعی این باطن

است. ھمانطور که در حدیث قدسی خداوند می فرماید : باطن خود را زیبا سازید تا خداوند ظواھرشما را

زیبا کند.

بدین ترنیب باید گفت اعمالی ھمچون دزدی ، زنا ، جنایت و ھمچنین سخاوت ، تقوی و ظلم ستیزی

جملگی به مثابه اجر و عذاب ھستند. ھمانطور که خداوند می فرماید که اعمال نیکو را از اعضاء و جوارح

مؤمنان جاری می کند و اعمال زشت را ھم از کافران به فعل می آورد . در قرآن کریم بارھا این آیه تکرار

شده:« اجر شما ھمان اعمال شماست و لا غیر. »

بدون شک اجرھا و عذابھای بشری در این دنیا به مثابه مشت نمونه خروار است که در قرآن ھم آمده

است که : ھر که در این دنیا مشمول رحمت خداست در آخرت رحمت بزرگتری می یابد و ھر که در این

دنیا در عذاب است در آخرت معذبتر است الا اینکه توبه نمایند.

می دانیم که بسیاری از اعمال پلید بشر در حالات بیخودی و بی اراده گی و جنون آمیز به فعل میآید و لذا

ھمه جنایتکاران خود را بی گناه و بی تقصیر می پندارند. این بدان معناست که این اعمال به مثابه عذاب

امیال و افکار زشت و ناحق آنھاست که آنھا را رسوا می سازد .

به لحاظی دگر از ھمین دیدگاه بسیاری از اعمال زشت بشر به مثابه گناه ثانویه نیز میباشند درصورتیکه

از آنان عبرت نگیرد و توبه نکند . توبه اصلی و واقعی ھمانا توبه از باورھا و افکار و امیال و آرزوھا نادرست

است. تا این ذھنیت تاحق در انسان حضور دارد اعمال ناحق ھم اجتناب ناپذیر است .

اعمال آدمی ، مخلوق ھستند ھرگز نمی توان اعمال زشت را ترک نمود حداکثر می توان صورت آنھا را

تغییر داد. باطن باید تغییر کندکه آتھم مستلزم خود شناسی است. و لذا کسی که اھل خود شناسی

نیست توبه ھایش یا ریایی است و یا ناکام. وقتی اعمال نادرستی از ما تولید می شود و بایستی در

ماھیت نگرش و تفکر و باورھای خود تردید نمود و انھا را دگرگون ساخت.

وقتی خداوند آدمی را مسئول خود می داند یعنی مسئول جھان باطن خویشتن است و نه آنچه که بر

سرش می آید . سرنوشت ھر کسی معلول طرز نگاه و فکر و قضاوت و باورھای اوست. تغییر سرنوشت

منوط به تغییر در ذات اندیشه است.

از مھمترین رسالت این نشریه نیز یاری دادن به خود شناسی در جھت توبه باطنی می باشد که موجب

پیشگیری عذابھاست و نیز درمان بدبختیھا. اینست عرفان درمانی !

از کتاب " دایره المعارف عرفانی " استاد علی اکبر خانجانی جلد دوم ص 85